PHÁT TRIỂN NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG CAO NÂNG TẦM NĂNG LỰC CẠNH TRANH TỈNH THÁI NGUYÊN

Trong hơn một thập kỷ qua, Thái Nguyên đã trở thành điểm sáng trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Đến cuối năm 2025, toàn tỉnh có 244 dự án FDI còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký 11,38 tỷ USD, trong đó phần lớn tập trung vào lĩnh vực công nghệ cao, sản xuất thiết bị điện tử, bán dẫn và các ngành hỗ trợ. Sự hiện diện của các doanh nghiệp FDI không chỉ tạo chuyển biến mạnh về cơ cấu kinh tế, mà còn đặt ra yêu cầu mới trong chất lượng điều hành kinh tế ở cấp sở ngành, địa phương – yếu tố cốt lõi của Chỉ số DDCI.

Nhân lực chất lượng cao hiện là yếu tố quyết định trong chiến lược phát triển công nghiệp của tỉnh. Theo dự báo tuyển dụng năm 2025, các doanh nghiệp FDI đang hoạt động tại các khu công nghiệp Yên Bình, Điềm Thụy, Sông Công II cần hơn 5.000 kỹ sư, cử nhân ở các ngành điện tử, cơ khí chính xác, tự động hóa, công nghệ thông tin, logistics và quản trị sản xuất. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho biết phần lớn lao động mới vẫn phải đào tạo lại để đáp ứng yêu cầu quản trị hiện đại, đặc biệt là ngoại ngữ, kỹ năng mềm và tư duy đổi mới.

Các doanh nghiệp FDI hoạt động trên địa bàn tỉnh tuyển dụng một lượng lớn nhân công chất lượng cao.

Thực trạng này cho thấy, bên cạnh việc cải thiện hạ tầng và thủ tục hành chính, các chỉ số thành phần liên quan đến đào tạo lao động, hỗ trợ doanh nghiệp và tính năng động của chính quyền trong DDCI có tác động trực tiếp đến khả năng thu hút nguồn lực công nghệ cao. Khi doanh nghiệp cảm nhận rõ vai trò đồng hành của cơ quan quản lý trong việc hỗ trợ tuyển dụng, đào tạo và giữ chân lao động, mức độ đánh giá năng lực điều hành kinh tế của các sở ngành và địa phương sẽ trở nên tích cực hơn.

Tại Thái Nguyên, mô hình liên kết Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp đang trở thành trục chính trong chiến lược nâng chất lượng nguồn nhân lực. Những năm gần đây, các trường đại học trên địa bàn đã chủ động đổi mới chương trình đào tạo theo nhu cầu thị trường, mở mới ngành vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, logistics công nghiệp. Nhiều doanh nghiệp FDI tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng giáo trình, tổ chức thực tập, đặt hàng đào tạo và tuyển dụng ngay từ khi sinh viên còn trong trường.

Theo lãnh đạo nhiều doanh nghiệp, việc phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, nhà trường và doanh nghiệp giúp tiết kiệm đáng kể chi phí đào tạo lại, đồng thời rút ngắn thời gian hòa nhập của lao động mới. Đây là yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả sản xuất và tăng khả năng cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong đánh giá DDCI, mức độ chủ động của chính quyền trong hỗ trợ doanh nghiệp, chất lượng dịch vụ công, minh bạch thông tin thị trường lao động hay hiệu quả phối hợp giữa các đơn vị quản lý có ý nghĩa lớn trong quyết định niềm tin của nhà đầu tư. Ở góc độ PCI, Thái Nguyên nhiều năm liên tục được ghi nhận là địa phương có chất lượng điều hành tốt, đặc biệt ở nhóm chỉ số đào tạo lao động, tính năng động và khả năng tiếp cận đất đai, thể hiện định hướng phát triển công nghiệp dựa trên tri thức và đổi mới sáng tạo.

Thái Nguyên hiện là trung tâm đào tạo nhân lực lớn thứ 3 cả nước với lực lượng lao động gần 1 triệu người, hơn 100.000 lao động được đào tạo mỗi năm từ 9 trường đại học và 37 cơ sở nghề. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao phục vụ các ngành bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và công nghiệp tự động hóa.

Trong bối cảnh cạnh tranh nguồn nhân lực công nghệ cao giữa các địa phương ngày càng gay gắt, chiến lược phát triển nhân lực không chỉ đáp ứng nhu cầu tuyển dụng trước mắt mà còn là yếu tố quyết định tạo lợi thế cạnh tranh dài hạn. Khi chất lượng lao động được cải thiện, các doanh nghiệp nội địa có điều kiện tham gia sâu vào chuỗi cung ứng của doanh nghiệp FDI, đồng thời hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, gia tăng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh.

Có thể thấy, nhân lực chất lượng cao đang trở thành trọng tâm mới trong các tiêu chí đánh giá năng lực điều hành kinh tế của địa phương. Việc Thái Nguyên triển khai chiến lược đào tạo gắn với nhu cầu doanh nghiệp, tăng cường liên kết ba nhà và từng bước chuẩn hóa nguồn lao động theo tiêu chuẩn quốc tế là bước đi quan trọng nhằm nâng chất lượng môi trường đầu tư, đồng thời củng cố vị thế cạnh tranh của tỉnh trong bảng xếp hạng DDCI và PCI thời gian tới.